Otyłość, emocje i ruch body positivity – gdzie kończy się akceptacja, a zaczyna zaprzeczenie problemowi?

Spis treści:

• Czym jest otyłość i dlaczego nie można jej ignorować?
• Otyłość a jakość i długość życia
• Dlaczego akceptujemy otyłość mimo jej skutków?
• Psychologiczne przyczyny otyłości
• Ruch Body Positivity – od idei równości do negacji rzeczywistości
• Fatfobia – czym jest i dlaczego nie spełnia definicji fobii?
• Czym jest fatfobia?
• Czy fatfobia to rzeczywiście fobia?
• Znani influencerzy, którzy zmarli z powodu powikłań związanych z otyłością
• Jak psychoterapia może pomóc osobom z otyłością?
• Zdrowie to nie wstyd – to akt odwagi

Czym jest otyłość i dlaczego nie można jej ignorować?

Otyłość to przewlekła choroba, która polega na nadmiernym gromadzeniu się tkanki tłuszczowej w organizmie. Najczęściej mierzona jest poprzez wskaźnik BMI (Body Mass Index), gdzie wartość powyżej 30 oznacza otyłość. Jeszcze bardziej niebezpieczna jest otyłość brzuszna, związana z gromadzeniem się tłuszczu wokół narządów wewnętrznych.

Nie chodzi jednak tylko o liczby. Otyłość to czynnik ryzyka dla wielu poważnych chorób: nadciśnienia, cukrzycy typu 2, chorób serca, miażdżycy, niepłodności, problemów z oddychaniem (bezdech senny), a także depresji i zaburzeń lękowych.

Otyłość a jakość i długość życia

Osoby zmagające się z otyłością żyją przeciętnie o 10–20 lat krócej niż osoby o prawidłowej masie ciała. Ale nie chodzi tylko o długość – jakość życia również drastycznie spada. Ból stawów, ograniczenia ruchowe, zmęczenie, trudności z podróżowaniem, uprawianiem sportu, a nawet wykonywaniem codziennych czynności – to wszystko codzienność wielu osób zmagających się z nadwagą i otyłością.

Dlaczego akceptujemy otyłość mimo jej skutków?

Z psychologicznego punktu widzenia ludzie mają wiele sposobów na unikanie bolesnej prawdy. W przypadku otyłości często uruchamia się:

• Wyparcie – "to nie przez wagę mam problemy zdrowotne, tylko geny"
• Racjonalizacja – "znam osoby szczupłe, które też mają cukrzycę"
• Lęk przed zmianą – "próbowałem schudnąć i nie udało się, więc po co próbować dalej"

W dobie mediów i social mediów pojawia się też silna presja, by nie krytykować czyjegoś wyglądu, co samo w sobie jest słuszne. Problem zaczyna się jednak wtedy, gdy pod pozorem tolerancji i akceptacji zaczynamy przymykać oko na fakty medyczne i zdrowotne.

Psychologiczne przyczyny otyłości

Dla wielu osób nadwaga i otyłość nie wynikają z braku wiedzy czy lenistwa. Przyczyną są głębsze problemy emocjonalne. Jedzenie staje się formą regulowania emocji: smutku, stresu, lęku, frustracji.

W Miejscu Dobrych Praktyk często spotykamy się z osobami, które cierpią z powodu tzw. jedzenia emocjonalnego. To strategia radzenia sobie z napięciem, która w długim terminie prowadzi do pogorszenia samopoczucia i zdrowia.

Warto też zwrócić uwagę na zaburzenia odżywiania, takie jak BED (binge eating disorder), czyli kompulsywne objadanie się. Cierpi na nie wiele osób z otyłością, choć często nie mają one świadomości, że to zaburzenie psychiczne, które wymaga specjalistycznej terapii.

Ruch Body Positivity – od idei równości do negacji rzeczywistości

Body positivity to ruch społeczny, który powstał w latach 60. XX wieku i ponownie zyskał popularność w latach 90. Jego celem było zwrócenie uwagi na osoby dyskryminowane z powodu wyglądu: osoby z niepełnosprawnościami, bliznami, amputacjami, chorobami skóry, czy nietypową budową ciała.

W swojej pierwotnej formie ruch był potrzebny i budujący. Promował równość, empatię i akceptację dla osób, które przez dekady były wykluczane ze społecznego obrazu piękna.

Jednak w miarę jak body positivity trafiło do mediów społecznościowych, zaczęło się wypaczać. Współczesna wersja tego ruchu często promuje narrację, że "każde ciało jest zdrowe", "otyłość to też norma" i "medycyna to fatfobia".

W internecie pojawiło się wiele przypadków influencerek i influencerów, którzy gloryfikowali otyłość jako styl życia, mimo ewidentnych problemów zdrowotnych. Niektórzy z nich zmarli w bardzo młodym wieku.

W tym miejscu warto zadać pytanie: czy to jeszcze akceptacja, czy już zaprzeczenie?

Fatfobia – czym jest i dlaczego nie spełnia definicji fobii?

Czym jest fatfobia?

Fatfobia to pojęcie, które opisuje negatywne nastawienie, uprzedzenia, lęk lub dyskryminację wobec osób otyłych oraz samej otyłości jako zjawiska. Może przejawiać się zarówno w zachowaniach jednostek (np. wykluczanie, wyśmiewanie, obrażanie), jak i w systemach społecznych – np. w medycynie, zatrudnieniu czy mediach, gdzie osoby z nadwagą są często marginalizowane lub pomijane.

Określenie to zyskało na popularności szczególnie w kontekście ruchów emancypacyjnych i ideologii body positivity, gdzie wskazuje się na istnienie społecznego przyzwolenia na krytykę ludzi otyłych, często pod pozorem troski o ich zdrowie.

Czy fatfobia to rzeczywiście fobia?

Z punktu widzenia psychologii klinicznej, fobia to rodzaj zaburzenia lękowego, które charakteryzuje się silnym, irracjonalnym i nieadekwatnym lękiem przed konkretnym obiektem, zjawiskiem lub sytuacją. Przykłady to arachnofobia (strach przed pająkami) czy klaustrofobia (strach przed zamkniętymi przestrzeniami).

Tymczasem tzw. "fatfobia" nie spełnia klinicznej definicji fobii. Osoby wykazujące zachowania fatfobiczne nie doświadczają panicznego lęku wobec ludzi otyłych, lecz raczej – uprzedzeń, niechęci, poczucia wyższości lub odrazy. Z tego powodu część specjalistów uważa, że bardziej trafnym określeniem byłoby mówienie o stygmatyzacji osób otyłych lub antyotyłościowej dyskryminacji, a nie o "fobii".

Znani influencerzy, którzy zmarli z powodu powikłań związanych z otyłością

• Efecan Kultur (24-letni turecki twórca TikTok znany z mukbangów) - Zmarł 7 marca 2025 roku po trzymiesięcznej hospitalizacji spowodowanej powikłaniami wynikającymi z otyłości, takimi jak trudności z oddychaniem i skrajna niesprawność fizyczna. Jego śmierć została szeroko opisana w mediach takich jak NDTV i Times of India.
• Brandi Mallory (gwiazda programu „Extreme Weight Loss”) - Zmarła w wieku 40 lat w listopadzie 2023 roku z powodu powikłań otyłości, potwierdzonych w oficjalnym raporcie sekcyjnym. Wcześniej zrzuciła znaczną wagę (z 149 do 81 kilogramów), ale komplikacje medyczne mimo to okazały się tragiczne

Jak psychoterapia może pomóc osobom z otyłością?

W Miejscu Dobrych Praktyk wiemy, że leczenie otyłości nie polega jedynie na ustaleniu diety czy planu treningowego. To proces znacznie głębszy, który wymaga dotarcia do emocjonalnych i psychicznych przyczyn problemu.

Nasi psychoterapeuci pomagają:

• zidentyfikować mechanizmy obronne (wyparcie, racjonalizacja, autosabotaż)
• zrozumieć emocje ukryte za jedzeniem (pustka, głód emocjonalny, poczucie odrzucenia)
• odbudować poczucie własnej wartości
• zmienić relację z ciałem i jedzeniem
• nauczyć się wspierających, realistycznych nawyków

Tworzymy bezpieczną przestrzeń, w której nikt nie zostaje oceniony za wygląd czy przeszłość. Skupiamy się na wsparciu, rozumieniu i realnej zmianie.

Zdrowie to nie wstyd – to akt odwagi

Otyłość to problem złożony, osadzony zarówno w biologii, jak i psychice. Wymaga empatii, ale i odwagi do konfrontacji z prawdą. Akceptacja siebie nie może oznaczać ignorowania zagrożeń zdrowotnych. Ruch body positivity może być wspierający, ale tylko wtedy, gdy nie promuje zaprzeczenia.

W Miejscu Dobrych Praktyk wierzymy, że można kochać siebie i jednocześnie pracować nad sobą. Psychoterapia to nie krytyka, lecz troska. Zmiana nie jest wrogiem akceptacji – może być jej naturalnym przedłużeniem.

Jeśli zmagasz się z problemami emocjonalnymi, które wpływają na Twoje ciało, zdrowie i samopoczucie – jesteś w dobrym miejscu. Skontaktuj się z nami. Razem możemy znaleźć drogę do zdrowszego, bardziej autentycznego życia.