Diagnoza uzależnień – pierwszy krok do odzyskania kontroli nad życiem

Spis treści:

• Czym są uzależnienia?
• Nawyk a uzależnienie
• Skutki uzależnień
• Od czego można się uzależnić?
• Uzależnienia chemiczne
• Uzależnienia behawioralne
• Nowe formy uzależnień
• Najczęstsze uzależnienia w Polsce
• Alkoholizm
• Narkomania i lekomania
• Hazard
• Uzależnienia od internetu i gier
• Diagnoza uzależnień – dlaczego jest tak ważna?
• Rola diagnozy
• Jak przebiega diagnoza uzależnień?
• Spotkanie diagnostyczne z psychoterapeutą
• Wywiad psychologiczny
• Testy psychologiczne i narzędzia diagnostyczne
• Ocena stopnia uzależnienia
• Planowanie dalszej terapii
• Diagnoza uzależnień w Miejscu Dobrych Praktyk
• Jak pracujemy?
• Dlaczego my?
• Dlaczego warto podjąć diagnozę jak najszybciej?
• Podsumowanie

Czym są uzależnienia?

Uzależnienie to przewlekła choroba mózgu i zachowania, w której człowiek traci kontrolę nad swoim działaniem w związku z określoną substancją lub czynnością. To nie tylko „zły nawyk” – to głęboki problem psychiczny i fizyczny, który wymaga profesjonalnej pomocy.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), uzależnienie jest zespołem objawów, w których występuje: silna potrzeba przyjmowania substancji (lub wykonywania danej czynności), utrata kontroli nad zachowaniem, pojawienie się objawów odstawienia oraz kontynuowanie szkodliwych działań mimo negatywnych konsekwencji.

Nawyk a uzależnienie

Nie każda czynność, którą często powtarzamy, oznacza uzależnienie. Różnica polega na tym, że nawyk można zmienić stosunkowo łatwo, a jego brak nie powoduje dużego cierpienia. Uzależnienie natomiast wiąże się z przymusem – gdy osoba próbuje przestać, doświadcza silnego napięcia, lęku, a nawet objawów fizycznych.

Skutki uzależnień

Uzależnienia prowadzą do poważnych konsekwencji:

• zdrowotnych – uszkodzenia narządów, choroby przewlekłe, zaburzenia psychiczne,
• społecznych – problemy w relacjach, konflikty rodzinne, izolacja,
• zawodowych – spadek efektywności, utrata pracy,
• emocjonalnych – poczucie winy, depresja, obniżona samoocena.

Od czego można się uzależnić?

Uzależnienie nie zawsze kojarzy się z alkoholem czy narkotykami. W rzeczywistości człowiek może uzależnić się zarówno od substancji chemicznych, jak i od określonych zachowań. Warto przyjrzeć się bliżej temu, od czego najczęściej uzależniają się ludzie oraz jak takie uzależnienia wpływają na codzienne życie.

Uzależnienia chemiczne

Uzależnienia chemiczne związane są z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych, które wpływają na pracę mózgu, emocje i zachowania. To one najczęściej kojarzą się z pojęciem „nałogu”.

Alkohol

Alkohol jest najczęściej spotykaną substancją uzależniającą w Polsce. Choć w wielu sytuacjach społecznych picie alkoholu jest akceptowane, a wręcz bywa postrzegane jako element tradycji czy towarzyskiej integracji, jego nadużywanie niesie dramatyczne skutki. Alkoholizm prowadzi do chorób wątroby, problemów z układem nerwowym, zaburzeń psychicznych, a także niszczy więzi rodzinne i życie zawodowe. Szczególnie niebezpieczny jest fakt, że granica między „piciem okazjonalnym” a uzależnieniem często bywa trudna do zauważenia.

Narkotyki

Marihuana, amfetamina, kokaina, heroina, LSD czy nowe substancje psychoaktywne („dopalacze”) to środki, które uzależniają bardzo szybko. Początkowo mogą wydawać się atrakcyjną ucieczką od problemów lub sposobem na poprawę nastroju, ale w krótkim czasie prowadzą do silnej zależności psychicznej i fizycznej. Narkomania powoduje degradację zdrowia, zaburzenia emocjonalne, utratę kontaktu z rzeczywistością, a często także konflikty z prawem.

Leki

Leki uspokajające, nasenne czy przeciwbólowe potrafią być równie niebezpieczne jak narkotyki. Często uzależnienie zaczyna się niewinnie – od stosowania leków zgodnie z zaleceniami lekarza. Jednak długotrwałe przyjmowanie lub samodzielne zwiększanie dawek prowadzi do uzależnienia, które może być trudniejsze do wykrycia niż w przypadku alkoholu czy narkotyków. Lekomania dotyka szczególnie osób zmagających się ze stresem, bezsennością czy przewlekłym bólem.

Uzależnienia behawioralne

Uzależnienia behawioralne nie mają związku z substancjami, lecz z określonymi czynnościami, które wykonywane kompulsywnie stają się równie niszczące jak alkohol czy narkotyki. To uzależnienia od zachowań, które początkowo wydają się nieszkodliwe, a z czasem przejmują kontrolę nad życiem.

Hazard

Hazard to nie tylko kasyna, ale także gry liczbowo-losowe, zakłady bukmacherskie czy automaty. Uczucie ekscytacji związane z wygraną potrafi być niezwykle uzależniające, a chęć „odrobienia strat” prowadzi do spirali długów i dramatów rodzinnych. Hazardzista nie kontroluje swoich wydatków, ukrywa problemy, a często traci wszystko – pieniądze, relacje i poczucie własnej wartości.

Gry komputerowe

Dla wielu osób gry są formą rozrywki i relaksu. Jednak u młodzieży i młodych dorosłych mogą prowadzić do izolacji, zaburzeń snu, trudności szkolnych i społecznych. Wirtualny świat staje się ważniejszy niż realne życie. Uzależnienie od gier online bywa szczególnie niebezpieczne, bo łączy w sobie elementy hazardu i rywalizacji, a dostęp do nich jest praktycznie nieograniczony.

Internet i social media

Scrollowanie mediów społecznościowych, sprawdzanie powiadomień, uzależnienie od lajków – to problemy, które dotykają coraz większej liczby osób. Nadmierne korzystanie z internetu prowadzi do spadku koncentracji, trudności w realnych relacjach, a także zaburzeń emocjonalnych. Warto pamiętać, że uzależnienie od social mediów dotyczy nie tylko młodych – również dorośli coraz częściej spędzają w sieci więcej czasu niż planowali.

Zakupy

Kompulsywne kupowanie to nałóg, który daje chwilową ulgę i poczucie szczęścia. Niestety szybko prowadzi do problemów finansowych i poczucia winy. Zakupoholizm bywa maskowany jako „dbanie o siebie” czy „nagradzanie się”, ale w rzeczywistości staje się sposobem na ucieczkę od problemów emocjonalnych.

Praca (pracoholizm)

Choć praca postrzegana jest jako wartość i źródło sukcesu, jej nadmiar może prowadzić do poważnych problemów. Pracoholik zaniedbuje rodzinę, zdrowie, relacje i odpoczynek. Praca staje się ucieczką od trudnych emocji i jedynym źródłem poczucia własnej wartości. Skutkiem jest wypalenie zawodowe, izolacja oraz problemy zdrowotne.

Seks i pornografia

Uzależnienie od seksu czy pornografii prowadzi do trudności w budowaniu trwałych i zdrowych relacji. Osoba uzależniona odczuwa przymus zachowań seksualnych, co często wiąże się z poczuciem winy, wstydem i izolacją. Może to zniszczyć związek i prowadzić do problemów psychicznych.

Nowe formy uzależnień

W ostatnich latach obserwujemy gwałtowny rozwój nowych technologii, które oprócz ogromnych korzyści niosą także poważne zagrożenia. Uzależnienia od smartfonów, aplikacji mobilnych czy ciągłego dostępu do internetu to coraz częstszy problem, szczególnie wśród młodzieży.

Dla wielu osób telefon stał się „przedłużeniem ręki” – sprawdzanie powiadomień i wiadomości jest automatyczne, a brak dostępu do telefonu wywołuje lęk i rozdrażnienie. To tzw. nomofobia – strach przed byciem offline.

Najczęstsze uzależnienia w Polsce

Alkoholizm

W Polsce problem alkoholizmu dotyczy około 800 tysięcy osób, a kilka milionów pije ryzykownie. Alkoholizm jest jedną z głównych przyczyn rozwodów, przemocy domowej i wypadków. Oprócz tragedii osobistych generuje także ogromne koszty społeczne i ekonomiczne.

Narkomania i lekomania

Coraz więcej osób sięga po środki psychoaktywne lub leki. Zaczyna się od eksperymentowania lub chęci złagodzenia stresu, a kończy na silnej zależności. Szczególnie niebezpieczne jest uzależnienie od leków dostępnych na receptę – bo łatwo je ukryć, a bliscy często długo nie zauważają problemu.

Hazard

Dzięki internetowi hazard stał się łatwo dostępny o każdej porze dnia i nocy. Zakłady bukmacherskie czy gry online kuszą szybkim zyskiem, a w praktyce prowadzą do długów i dramatów rodzinnych.

Uzależnienia od internetu i gier

Badania wskazują, że nawet co piąty nastolatek w Polsce wykazuje objawy uzależnienia od internetu. Problem dotyczy też dorosłych, którzy coraz częściej spędzają długie godziny przed ekranem – kosztem relacji rodzinnych, snu i zdrowia psychicznego.

Diagnoza uzależnień – dlaczego jest tak ważna?

Diagnoza uzależnień to pierwszy i najważniejszy krok w stronę zdrowienia. Bez rzetelnego rozpoznania trudno rozpocząć skuteczną terapię, ponieważ nie da się leczyć problemu, którego nie potrafimy nazwać. Wiele osób przez lata wypiera lub bagatelizuje swoje trudności – tłumaczą sobie, że „mają to pod kontrolą” albo „każdy tak robi”. Tymczasem dopiero spotkanie ze specjalistą i proces diagnozy pozwala spojrzeć prawdzie w oczy i zrozumieć, jak poważny jest problem.

Rola diagnozy

Diagnoza pełni kilka niezwykle istotnych funkcji, które stają się fundamentem dalszego leczenia:

• Umożliwia nazwanie problemu – pacjent przestaje żyć w iluzji i konfrontuje się z faktem, że zmaga się z uzależnieniem. Samo nazwanie problemu często daje ogromną ulgę i pozwala rozpocząć proces zdrowienia.
• Pomaga określić stopień uzależnienia – dzięki diagnozie można ustalić, czy mamy do czynienia z używaniem ryzykownym, szkodliwym czy już uzależnieniem. To kluczowe, aby dobrać odpowiednią formę terapii.
• Daje podstawę do opracowania planu terapii – psychoterapeuta, znając stopień i charakter uzależnienia, może zaproponować najbardziej skuteczną drogę leczenia.
• Pomaga zrozumieć mechanizmy uzależnienia i jego konsekwencje – dzięki diagnozie pacjent dowiaduje się, jakie mechanizmy psychiczne stoją za jego zachowaniem i jak wpływają one na zdrowie, emocje i relacje.

Co najważniejsze, diagnoza przerywa błędne koło oszukiwania samego siebie. Osoba uzależniona zaczyna dostrzegać realny obraz swojego życia i może podjąć świadome decyzje o leczeniu.

Jak przebiega diagnoza uzależnień?

W Miejscu Dobrych Praktyk proces diagnozy uzależnień został opracowany tak, aby był kompleksowy, a jednocześnie pełen empatii i zrozumienia. Dla wielu osób to pierwsze zetknięcie z psychoterapeutą – wiemy, że bywa ono trudne i budzi lęk. Dlatego dokładamy starań, aby każda diagnoza odbywała się w atmosferze bezpieczeństwa i akceptacji.

Spotkanie diagnostyczne z psychoterapeutą

Pierwsza rozmowa ma charakter wstępny. Psychoterapeuta poznaje sytuację pacjenta, jego historię, codzienne nawyki oraz motywację do zmiany. To etap, w którym pacjent może otwarcie opowiedzieć o swoich doświadczeniach, bez obawy o ocenę czy krytykę.

Wywiad psychologiczny

Specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad, pytając o codzienne funkcjonowanie, relacje rodzinne, sytuację zawodową i zdrowotną. Kluczowe jest także poznanie historii korzystania z substancji psychoaktywnych lub określonych czynności (np. hazardu, internetu). To właśnie w tym etapie pacjent często po raz pierwszy uświadamia sobie skalę problemu.

Testy psychologiczne i narzędzia diagnostyczne

Diagnoza nie opiera się wyłącznie na rozmowie. Wykorzystujemy sprawdzone testy i kwestionariusze, które pomagają określić stopień uzależnienia, poziom kontroli nad zachowaniami oraz wpływ uzależnienia na życie pacjenta. To obiektywne narzędzia, które dają pełniejszy obraz sytuacji.

Ocena stopnia uzależnienia

Po analizie wyników psychoterapeuta określa, czy mamy do czynienia z fazą wstępną, używaniem ryzykownym czy pełnoobjawowym uzależnieniem. Ta wiedza pozwala pacjentowi lepiej zrozumieć, na jakim etapie znajduje się jego problem.

Planowanie dalszej terapii

Ostatni etap diagnozy to wspólne opracowanie indywidualnego planu pomocy. W zależności od sytuacji pacjentowi proponowana jest terapia indywidualna, grupowa, konsultacje rodzinne lub – jeśli zachodzi potrzeba – specjalistyczne leczenie. Najważniejsze, aby pacjent nie został sam z problemem, lecz od razu otrzymał konkretne narzędzia i wskazówki.

Diagnoza uzależnień w Miejscu Dobrych Praktyk

Jesteśmy zespołem doświadczonych psychoterapeutów i specjalistów, którzy od wielu lat wspierają osoby uzależnione oraz ich bliskich. Naszą misją jest pomoc w odzyskiwaniu równowagi życiowej i powrót do zdrowia – zarówno psychicznego, jak i społecznego.

Jak pracujemy?

Każdą diagnozę prowadzimy z najwyższą starannością, kierując się empatią i profesjonalizmem.

• Indywidualne podejście – każdy pacjent jest inny, dlatego nie stosujemy schematów, lecz zawsze szukamy rozwiązań dopasowanych do danej osoby.
• Bezpieczeństwo i dyskrecja – wiemy, jak trudne bywa mówienie o uzależnieniu, dlatego zapewniamy pełną poufność.
• Atmosfera akceptacji – u nas pacjent nie spotka się z oceną, ale ze zrozumieniem i wsparciem.

Dlaczego my?

• Posiadamy bogate doświadczenie w pracy z osobami uzależnionymi.
• Stosujemy sprawdzone i skuteczne metody diagnostyczne.
• Zapewniamy wsparcie na każdym etapie – od pierwszej rozmowy, przez diagnozę, aż po terapię i powrót do zdrowia.

Dlaczego warto podjąć diagnozę jak najszybciej?

Czas odgrywa kluczową rolę w procesie zdrowienia. Im wcześniej zostanie postawiona diagnoza, tym większe szanse na szybki i skuteczny powrót do równowagi.

• Wczesna diagnoza = większa skuteczność terapii - Uzależnienie rozwija się stopniowo. Jeśli zostanie rozpoznane na wczesnym etapie, łatwiej zatrzymać jego rozwój i uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych czy społecznych.
• Zapobieganie pogłębianiu się problemu - Brak diagnozy często oznacza dalsze uzależnianie się, a co za tym idzie – narastanie strat finansowych, problemów rodzinnych i pogarszanie stanu zdrowia.
• Szansa na odzyskanie kontroli - Diagnoza to realny plan działania i pierwszy krok w stronę wolności. To moment, w którym pacjent odzyskuje nadzieję i przekonanie, że zmiana jest możliwa.

Dzięki diagnozie uzależnień w Miejscu Dobrych Praktyk pacjenci otrzymują nie tylko rzetelną ocenę swojej sytuacji, ale także wsparcie, które pozwala rozpocząć drogę ku lepszemu życiu.

Podsumowanie

Uzależnienia są poważnym problemem, który dotyczy coraz większej liczby osób. Mogą przyjmować różne formy – od alkoholu i narkotyków, po pracę, zakupy czy internet. Kluczowe znaczenie ma diagnoza uzależnień, która pozwala zrozumieć problem i rozpocząć skuteczne leczenie.

W Miejscu Dobrych Praktyk oferujemy profesjonalną diagnozę prowadzoną przez doświadczonych psychoterapeutów. Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś bliski zmaga się z uzależnieniem, nie czekaj – skontaktuj się z nami i pozwól sobie pomóc.

Diagnoza uzależnień to pierwszy krok do zdrowienia. W Miejscu Dobrych Praktyk pomożemy Ci go zrobić.